مرجع مسجد النبی کوهسنگی مشهد

از نظر عملی نیز، نبی (ص) در این امر خیر، مانند مسجد النبی کوهسنگی مشهد سایر کارهای نیک، مدرس بشریت بودند، چنانکه در تاریخ آمده هست: پیغمبر اکرم (ص) زمینی را وقف کرد و منافع آن را برای ابن السبیل صدقه قرار اعطا کرد.[12] همچنین مردی یهودی به نام «مخیرق» که در نزاع اُحد مسلمان شده بود، همراه لشکر اسلام در جنگ با مشرکین شرکت کرد، هنگامی که به سوی اُحد حرکت می کرد وصیت کرد که در حالتی که من مُُردم هفت قطعه باغهای من کالا فرستاده الله (ص) باشد. (مخیرق در آن جنگ کشته شد) و آن هفت باغ از همان تاریخ یعنی از سال سوم هجرت به ملک پیامبر خدا (ص) در آمد و آن حضرت نیز در آن تصرف کردند و کارگران پیامبر اکرم (ص) باغ ها را اداره می کردند، تا سال هفتم سفر کار بدین قرار گذشت و در همان سال آن حضرت باغها را وقف کردند، این باغ ها وقف خاص یعنی وقف بر فاطمه (س) دختر پیغمبر (ص) بود. امام سجاد (ع) فرموده: پس از درگذشت نبی معبود (ص) عباس با فاطمه (س) در تصرف حوائط سبعه مخاصمه کرده امیر المؤمنین و دیگر کسان آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد گواهی دادند که حوائط بر فاطمه (س) وقف هست.[13]حضرت فاطمه (س) هنگام شهادت وصیت نامه ای درباره‌ی این باغها تهیه و تولیت این وقف را که از منظر دینیً در اختیار او بود به امیر المؤمنین و حسنین (ع) واگذار کرد، متن این وصیت نامه به نقل از امام باقر (ع) در کتاب وسائل الشیعه آمده هست[14].

موقوفه های پیامبر اکرم صرفا منحصر به فرد در این هفت باغ نام برده نبود بلکه در کتب تاریخ زمین های دیگری را به نام صدقات فرستاده الله (ص) ذکر کرده اند.[15]

د ـ وقف در زندگی اهل بیت (ع):
ائمه (ع) با تأسی از پیغمبر اسلام و حضرت زهرا (س) و به عنوان امام و رهبر و استاد جامعه مسلمین اهتمام زیادی در توسعه و گسترش فرهنگ وتمدن وقف در جامعه داشته اند، با قول وصل و تقریر خود این اقدام خداوند پسندانه را مورد ترغیب و جانبداری قرار می دادند. در موضع کار نیز ائمه (ع) به فراخور بضاعت و توان مالی که دانسته اند و مصلحتی که تشخیص می دادند اقدام به وقف اموال خود می نمودند. در میان رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد ائمه (ع) حضرت امیر (ع) بیشترین موقوفه ها را داشته اند.

در مناقب ابن شهر آشوب آمده هست که «علی (ع) در "ینبع" صد چشمه در آورد و برای حاجیان خانه خدا وقف فرمود و چاه هایی در راه کوفه و مکه حفر کرد و مسجد فتح را در مدینه و مسجدی را در مقابل قبر حمزه و در میقات و کوفه و بصره و آبادان بنا کرد»[16]

وقف نامه های متعددی از حضرت امیر (ع) به یاگار باقیمانده که به جهت اختصار از ذکر آنان صرف نظر می‌کنیم[17].

با توجه به اهتمام زیاد شخص فرستاده معبود (ص) و جانشینان آن حضرت به مسأله وقف می توان به جایگاه و نقش وقف در پویایی اسلام پی توفیق که پویای آئین اسلام به زنده ماندن شعائر و احکام اسلامی و برخورداری پیروان آن از امنیت روحی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... می‌باشد.

1. نقش وقف در تأمین اجتماعی:

فقر یکی از موانع عمده پیشرفت و سعادت آدم و به فعلیت رسیدن قوه ها و استعدادهایی می‌باشد که خدا متعال برای نیل انسان به کمال مورد نظر: (که غرض آفرینش بشر بوده می باشد) به او داده است. یک کدام از جاهایی که «وقف» میتواند به طور فعّال وارد فعالیت گردد و موانع خوشبختی و به فعلیت رسیدن استعدادهای آدم را برطرف کند، در بیان محو فقر و در شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد سود تأمین اجتماعی است. رسیدگی اجمالی تاریخ وقف این حقیقت را روشن می کند که نخستین انگیزه های واقفان برای مبادرت به وقف، نابودی فقر و محرومیت از جامعه مسلمین بوده هست چنان که در تاریخ آمده است. قطعه زمینی از اراضی خیبر به عُمر رسید، عمر به حضور فرستاده (ص) شرفیاب شد و دستیابی تکلیف کرد. نبی (ص) فرمودند: می توانید اصل آن را صدقه بدهید که فروخته نشود، بخشیده نشود و به ارث منتقل نگردد. و عمر چنین کرد و عواید آن را برای فقرا، فامیل، بردگان، در خط مش خدا مهمان و ابن سبیل قرار داد.[18] و نیز در وقفنامه حضرت امیر (ع) بعد از ستایش و ستایش پروردگار متعال آمده هست:

«علی ، عبدالله و امیرمؤمنان، دو مزرعه ابن نیزر و بغیبغه را برای فقرای مدینه و ابن سبیل صدقه قرار داد، تا آفریدگار روز قیامت صورت او‌را از حرارت آتش مصون داراست. فروخته نمی شود، بخشیده نمی‌شود، تا به دست وارث هستی (خداوند ) برسد»[19].

از نظر عملی نیز، نبی (ص) در این امر خیر، مانند مسجد النبی کوهسنگی مشهد سایر کارهای نیک، مدرس بشریت بودند، چنانکه در تاریخ آمده هست: پیغمبر اکرم (ص) زمینی را وقف کرد و منافع آن را برای ابن السبیل صدقه قرار اعطا کرد.[12] همچنین مردی یهودی به نام «مخیرق» که در نزاع اُحد مسلمان شده بود، همراه لشکر اسلام در جنگ با مشرکین شرکت کرد، هنگامی که به سوی اُحد حرکت می کرد وصیت کرد که در حالتی که من مُُردم هفت قطعه باغهای من کالا فرستاده الله (ص) باشد. (مخیرق در آن جنگ کشته شد) و آن هفت باغ از همان تاریخ یعنی از سال سوم هجرت به ملک پیامبر خدا (ص) در آمد و آن حضرت نیز در آن تصرف کردند و کارگران پیامبر اکرم (ص) باغ ها را اداره می کردند، تا سال هفتم سفر کار بدین قرار گذشت و در همان سال آن حضرت باغها را وقف کردند، این باغ ها وقف خاص یعنی وقف بر فاطمه (س) دختر پیغمبر (ص) بود. امام سجاد (ع) فرموده: پس از درگذشت نبی معبود (ص) عباس با فاطمه (س) در تصرف حوائط سبعه مخاصمه کرده امیر المؤمنین و دیگر کسان آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد گواهی دادند که حوائط بر فاطمه (س) وقف هست.[13]حضرت فاطمه (س) هنگام شهادت وصیت نامه ای درباره‌ی این باغها تهیه و تولیت این وقف را که از منظر دینیً در اختیار او بود به امیر المؤمنین و حسنین (ع) واگذار کرد، متن این وصیت نامه به نقل از امام باقر (ع) در کتاب وسائل الشیعه آمده هست[14].

موقوفه های پیامبر اکرم صرفا منحصر به فرد در این هفت باغ نام برده نبود بلکه در کتب تاریخ زمین های دیگری را به نام صدقات فرستاده الله (ص) ذکر کرده اند.[15]

د ـ وقف در زندگی اهل بیت (ع):
ائمه (ع) با تأسی از پیغمبر اسلام و حضرت زهرا (س) و به عنوان امام و رهبر و استاد جامعه مسلمین اهتمام زیادی در توسعه و گسترش فرهنگ وتمدن وقف در جامعه داشته اند، با قول وصل و تقریر خود این اقدام خداوند پسندانه را مورد ترغیب و جانبداری قرار می دادند. در موضع کار نیز ائمه (ع) به فراخور بضاعت و توان مالی که دانسته اند و مصلحتی که تشخیص می دادند اقدام به وقف اموال خود می نمودند. در میان رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد ائمه (ع) حضرت امیر (ع) بیشترین موقوفه ها را داشته اند.

در مناقب ابن شهر آشوب آمده هست که «علی (ع) در "ینبع" صد چشمه در آورد و برای حاجیان خانه خدا وقف فرمود و چاه هایی در راه کوفه و مکه حفر کرد و مسجد فتح را در مدینه و مسجدی را در مقابل قبر حمزه و در میقات و کوفه و بصره و آبادان بنا کرد»[16]

وقف نامه های متعددی از حضرت امیر (ع) به یاگار باقیمانده که به جهت اختصار از ذکر آنان صرف نظر می‌کنیم[17].

با توجه به اهتمام زیاد شخص فرستاده معبود (ص) و جانشینان آن حضرت به مسأله وقف می توان به جایگاه و نقش وقف در پویایی اسلام پی توفیق که پویای آئین اسلام به زنده ماندن شعائر و احکام اسلامی و برخورداری پیروان آن از امنیت روحی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و... می‌باشد.

1. نقش وقف در تأمین اجتماعی:

فقر یکی از موانع عمده پیشرفت و سعادت آدم و به فعلیت رسیدن قوه ها و استعدادهایی می‌باشد که خدا متعال برای نیل انسان به کمال مورد نظر: (که غرض آفرینش بشر بوده می باشد) به او داده است. یک کدام از جاهایی که «وقف» میتواند به طور فعّال وارد فعالیت گردد و موانع خوشبختی و به فعلیت رسیدن استعدادهای آدم را برطرف کند، در بیان محو فقر و در شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد سود تأمین اجتماعی است. رسیدگی اجمالی تاریخ وقف این حقیقت را روشن می کند که نخستین انگیزه های واقفان برای مبادرت به وقف، نابودی فقر و محرومیت از جامعه مسلمین بوده هست چنان که در تاریخ آمده است. قطعه زمینی از اراضی خیبر به عُمر رسید، عمر به حضور فرستاده (ص) شرفیاب شد و دستیابی تکلیف کرد. نبی (ص) فرمودند: می توانید اصل آن را صدقه بدهید که فروخته نشود، بخشیده نشود و به ارث منتقل نگردد. و عمر چنین کرد و عواید آن را برای فقرا، فامیل، بردگان، در خط مش خدا مهمان و ابن سبیل قرار داد.[18] و نیز در وقفنامه حضرت امیر (ع) بعد از ستایش و ستایش پروردگار متعال آمده هست:

«علی ، عبدالله و امیرمؤمنان، دو مزرعه ابن نیزر و بغیبغه را برای فقرای مدینه و ابن سبیل صدقه قرار داد، تا آفریدگار روز قیامت صورت او‌را از حرارت آتش مصون داراست. فروخته نمی شود، بخشیده نمی‌شود، تا به دست وارث هستی (خداوند ) برسد»[19].