مرجع مسجد النبی کوهسنگی مشهد

امامزاده محسن (ع) همدان دارای شهرت به امامزاده مسجد النبی کوهسنگی مشهد کوه وفرجین یکی جاذبه‌های تفریحی، توریستی و مذهبی پایتخت تاریخ و فرهنگ وتمدن جمهوری اسلامی ایران‌زمین در دل دامنه الوند میباشد که در سال ۱۳۸۳ منزلت معظم رهبری در هجرت به استان همدان به زیارت این حرم متبرکه رفتند.امامزاده محسن(ع) از امامزادگان واجب‌التکریم همانند نگینی براق در شهر همدان میدرخشد و به جهت قرار به دست آوردن در انتهای دره سرسبز و حیطه دیده نشده برفین تحت عنوان قطب فرهنگی و توریسم مذهبی استان همدان شناخته گردیده و در آحاد فصول سال زائران و گردشگران اکثری را به سمت خویش فرا آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد میخواند.

زائران و مسافران برای بازدید و زیارت این حرم متبرکه بایستی ۱۵ کیلومتر از شهر همدان بدور شوند و پس از گذشتن از شهر مریانج و روستاهای سولان، توئین، موئین و وفرجین به دره‌ای پهناور به اسم “برفین” برسند و نظاره‌گر بقاع امامزاده محسن(ع) در باطن حرم‌ای معمولی که در سرسبزی طبیعت جا گذاشته، باشند.

در نسب شریف این آستان مقدس آمده میباشد: «محسن بن علی بن حسین‌الاثرم بن حسن‌المجتبی بن علی بن ابیطالب علیه‌السلام» براین اساس امامزاده محسن(ع) از نوادگان امام حسن مجتبی(ع) میباشد. مامان بزرگوار این امامزاده خواهر امام محمد باقر(ع) میباشد بر این شالوده، این حرم متبرکه یادگار دو امام معصوم امام مجتبی رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد و امام سجاد (ع) میباشد در مدخل مقبره نیز یکسری بدن از صحابه فرستاده گرامی اسلام(ص) مدفون می‌باشند.

بنای امامزاده محسن(ع) از دو شبستان یا این که مقبره پیوسته و متصل به یکدیگر ساخته شده میباشد که اول شبستان دیرین‌ترین نصیب بنای مقبره میباشد و تاریخ بناء را بر لوح شبستان سال ۷۳۰(ه.ق) نوشته‌اند و این شبستان مرسوم به بقاع قبر صحابه میباشد که با طاق گنبدی پوشش داده گردیده، فضای باطن مربع صورت به بعد ها ۷ متر میباشد در طول حدوداً ۵ متری با تولید چهار گوشواره در چهار کنج یک هشت ضلعی بوجود آمده که محور اساسی گنبد مدور طاق را تشکیل میدهد.

شبستان دوم نیز مدفن امامزاده شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد محسن(ع) میباشد و بر روی صندوق چوبی باطن بارگاه اسم محسن بن علی ابیطالب(ع) نوشته و عدد ۹۳۵ یعنی تاریخ تشکیل داد صندوق چوبی یا این که تجدید بنای مقبره حک شد‌ه‌است به داستان لوح و زیارت‌طومار در حرم برخی از احفاد ائمه در معرفی خویش اسم اولیه جد خویش را هم بیان کرده‌اند. این زیارت طومار امامزاده را از اعقاب علویان و سادات حسنی کوچیده از طبرستان در قرن سوم هجری معرفی می‌نماید.

این سر مشق به عبارتی میباشد که مدل عربی نامیده مسجد النبی کوهسنگی مشهد گردیده و الگوی آن مسجد نبی ( ص ) میباشد.

مسجد با شبستان تراس دار ( تک ایوانه ، دو ایوانه و چهار ایوانه )
حیاط فضایی سرپوشیده میباشد که از یک یا این که دو یا این که سه سو به خارج روش داراست و گشوده میباشد. خاستگاه تراس از کشور های اواسط دریاچه آرال و خزر دانسته گردیده‌است . از حیاط اتاق دار در کاخ های هخامنشی، اشکانی و ساسانی بسیار منفعت گرفته گردیده است. یکی‌از دیرین ترین مساجد تراس دار مسجد جامع آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد تبریز میباشد.

الگوی چهارستونی که در بی آلایش ترین وضعیت دربرگیرنده یک پلان مربع با چهارستون در فضای میانی آن میباشد، در مقایسه با الگوهای تاریخی موجـود و الگوهای محتمل دیگر، تجهیزات و قابلیت و امکان های ویژه ای را برای پیاده سازی شبستان مساجد در مقیاس های مختلف ارائه میدهد

مسجد با شبستان تراس دار و گنبدخانه پشت حیاط
این سر مشق را می اقتدار موازی الگوی مساجد اهل ایران در حیث گرفت.

مفاهیم و کیفیات جان دار رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد در طرح شبستان مسجد
به عنوان مثال مفاهیم جانور در طرح شبستان مسجد مشتمل بر موردها پایین میباشد:

رعایت سلسله مراتب در پلان
رعایت سلسله مراتب در طول
تنوع
تداوم و وحدت در مخلوط فضاها
حضور با مفهوم نوروفروغ در گروه
ادغام مطلوب فضای شبستان با صحن اساسی و فضای گشوده و همینطور خوانایی پایه و جهت قبله
غنای هندسه مخصوصا ارتباط ردیف ها بـا چهار فضای مختلف در نزدیکی هر ردیف
وحدت و تمایـت یکایک فضاهـا در کنار وحـدت و تمامیت مجموع دور و بر
خوانایی در ذکر نمادین بیرونی
دسترسی شل به فضاهای جانبی، خونایی شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد و مانوس بودن هیبت و اطراف برای به کار گیری کنندگان

آق امام قره قاشلی ، امامزاده ای در بندر ترکمن روستای قره قاشلی میباشد مسجد النبی کوهسنگی مشهد که مرتبط با عصر صفوی میباشد. این سازه در تاریخ ۱۰ بهمن ۱۳۸۳ با شمارهٔ تصویب ۱۱۳۰۴ به‌ تیتر یکی اثر ها ملی کشور‌ایران به تصویب رسیده میباشد. مقبره امامزاده آق امام ترکمن در سوا روستاى قره قاشلى، بین گورستان عمومى روستا واقع گردیده که منظره بسیار زیبایى دارااست. به «آق امام قراقاشلی» دارای اسم و رسم میباشد.

معماری مقبره آق امام قره قاشلی
ساختمان حرم، بنایى چهار ضلعى و مسجدى متّصل به آن مى ‏باشد. چهار گوشواره در بالاى چهار کنج سازه جای‌دارد و مقبره را به هشت ضلعى و بعد به دایره تبدیل کرده و گنبدى نوک تیز بر بالاى این دایره آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد زده‏ اند. در مقبره امامزاده، صندوق بزرگى به بعدها ۳×۲ مرقد را پوشانده میباشد. این صندوق داراى کنده ‏کارى‏ هاى دقیق بود که دو بدنه شمالى و جنوبى آن به سرقت رفته و بر حاشیة مجموعّه شمالى صندوق، آیاتى از حرف اللَّه مجید و بر آحادّه دیگر آن «ناد علیاً مظهر العجایب تا انتها» حک شد‌ه‌است.
اتاق مرقد به بعدها ۶×۶ و طول آن چهار متر مى ‏باشد که بالاى آن گنبدى مشابه به آحادّه قندى به قطر شش و طول پنج متر قراردارد. دو پنجره در غرب و شرق درنظرگرفته رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد شده و مدخل اصلى آن از مسجدى میباشد که در جنوب و به بعدها ۴×۱۰ متر واقع گردیده و بام آن شیروانى مى ‏باشد.

گورستان امامزاده
گوشه و کنار مقبره، قبرستان قدیمى شیعى میباشد و سنگ‏ هاى قبور سنگ لت به رنگ مشکی مى ‏باشد. نوشته ‏هاى سنگ‏ ها نقر بوده و بر تاثیر کاغذ شدن، سنگ از بین رفته میباشد. پشت سنگ ‏ها نقش ‏هاى هندسى فراوان و قشنگ وجود داراست. سنگ ‏هاى این آرامستان همانندی زیاد به سنگ‏ هاى قبرستان سپید چاه کنار رودخانة نکا دارااست. مال شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد سنگ و نقش ‏هاى هندسى پشت آن همچون میباشد. بناى امامزاده بر روى تپّه ‏اى باستانى قراردارد و اثرها سفال فراوان در آن چشم مى‏ خواهد شد. آرامستان بقاع ذیل شمارة ۱۳۰۷ به تصویب به جا مانده فرهنگى رسیده میباشد.

درون و بیرون سازه کتیبه ای نیست.بارگاه روی مرقد مسجد النبی کوهسنگی مشهد که وابسته به قرن ۹ هجری میباشد،دارنده کتیبه میباشد.

کتیبه بارگاه
بارگاه منبت کاری و ارزشمند روی قبر تاریخ ۸۴۷ هجری را دارااست.در چهار ضلع این صندوق تزئینات هندسی زیبایی به چشم میخورد .جدیدا آن را داخل محیط ای شیشه ای قرار داده اند،به طوریکه مجموع قسمتهای آن را می اقتدار مشاهده نمود .

-در لبه بالای بارگاه ، آیه الکرسی به طور کنده آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد کاری همدم با نقوش گل وبته اسلیمی به چشم می‌خورد.

-در بالای بارگاه در سه نصیب کتیبه پایین آمده میباشد:«فرمان بعبارة هذا الصندوق المزار المتبرک الملک الاعظم جلال الدوله و الدین ملک کیومرث »-«فعالیت معلم حسین ابن معلم محمد نجار الکردفی تاریخ رجب المرجب سنه سبع و اربعین و ثمانمائه»

شرحی درباره بانی بارگاه ؛ ملک کیومرث
ملک کیومرث که از وی تحت عنوان پیشنهاد دهنده بارگاه بقاع حافظه شد‌ه‌است،یک کدام از حاکمان محلی نواحی ناحیه دماوند بوده میباشد،ملک کیومرث بن بیستون بن گستهم بن تاج الدوله زیار در سال ۸۰۸هجری به حکومت رویان رسید. بعداز فتح رویان به وسیله امیر تیمور،ملک کیومرث همچنان در قلعه فروغ ماند .در همین هنگام اسکندر رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد شیخی ، قلعه فیروزکوه را از آن خویش کرده و سرکشی نمود.از طرف امیر تیمور دو نفر از امیر زادگان به نامهای امیرزاده رستم بن قدمت و امیر سلیمان پادشاه افسر شدند و به قلعه نوروروشنایی،جایی که ملک کیومرث بود،حمله بردندو ملک کیومرث را که با اسکندر شیخی دشمنی داشت،اسیر نمودند و به توطئه پیش اسکندر شیخی فرستادند، اما وی از این مورد باخبر شد و ملک کیومرث را آزاد نمود،و وی به شیرازرفت، در آنجا طرفدارانی داشت،با آن ها مجدد برای فتح قلعه نوروفروغ تکان نمود.ملک با دسیسه وارد قلعه شد و با طرف داران خویش در قلعه و در یک مجال مطلوب به کوتوال قلعه حمله موفقیت و او‌را کشت و قلعه را به تصرف خویش درآورد.بعد از آن مذهب شیعه را تعیین کرد و در پیشرفت آن نقش بسزایی شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد را اجرا نمود و با سپاه خویش دژ طبرک ری و بسطام و سمنان را به تصرف درآورد.بعداز وی پسرش ملک کاووس جانشین بابا شد.

کتیبه های سنگ قبرهای ایوان امامزاده

در تراس امامزاده نیز سنگ قبرهایی از عصر صفویه مشاهده می شود.

دو عمارت گلشن یکی از در انتهای شمالی مسجد النبی کوهسنگی مشهد و یک کدام از در وسط گلشن می‌باشند.
عمارت شمالی یا این که عمارت بالا دیرین خیس و آغاز عمارت اساسی گلشن بوده میباشد.
نیمی از آن، از دیوار گلشن خارج نشسته و مهتابی سراسری و پنجره هایی رو به خارج گلشن داشته میباشد.
بیان کننده در خارج گلشن نشاط ، به جز جلوخان ورودی محوطهای منضم به گلشن مختص این عمارت جان دار بوده، ولی در عکس های هوایی، اثری از آن وجود ندارد.
مدل معماری سازه، قاجاری و در جنوب یک مهتابی به طور بالکنی مسقف رو به گلشن و منظره خیابان داشته میباشد.
در حال حاضر سازه، آواربرداری آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد و نقشه آن تا حدی مشخص و معلوم گردیده‌است.
عمارت بالا دو طبقه و بر فراز ورودی شمالی در منتهی الیه خیابان گلشن از یک سو مشرف به منظر گلشن در راستای خیابان میباشد و از سوی دیگر رو به طبیعت (دشت و کوهستان) خارج داراست.
اینگونه برنامه ای یادآور عمارتهای سردر در باغهای اهل ایران میباشد. با این تفاوت که‌این عمارت مسکونی و در سود حجمی کمابیش بسته داشته میباشد.
در دو سوی آن و عمدتا در سمت شرقی، چسبیده به دیوار گلشن خرابه هایی از بناهای آجر و گلی جان دار و مکان گرمابه و آب انبار و اصطبل در آنان تا حدی قابل پیش گویی زدن میباشد.
عمارت میانی بعدا ساخته می گردد و به عمارت اواسط دارای شهرت بوده میباشد. به حیث سبکی از نوع بناهای عصر پهلوی نخستین میباشد که در خراسان شمالی متأثر از معماری روسیه بوده اند.
این سازه، تحت عنوان بیرونی و عمارت حکومتی ساخته میشود و عمارت بالا به اندرون تخصیص پیدا می نماید.
برخلاف کوشکهای اهل ایران، عمارت میانه، در راس هندسی گلشن نشاط مکان نگرفته، بلکه در شرق خیابان گلشن چنان واپس نشسته که منظر و مشاهده کرد عمارت بالا را خدشه رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد دار نکند، موادتشکیل دهنده نظرگاهی کوشک اهل ایران را ندارد و عمارتی در خویش بسته و قابل معاش در چهار فصل میباشد.
بخاریهای دیواری دوطرفه هیزم سوز و پنجره های دوقابه برگرفته از معماری روسی میباشد.
اتاق ها کلاً به چهار سوی گلشن گشوده می شدند.
نظرگاهی در‌حد یک مهتابی مسقف با دو ردیف و سنتوری، در انتهای پلکان مونومانتال ورودی در میانه جناح جنوبی رو به گلشن داشته که سقف آن ریخته میباشد.
پلان و کارکرد اتاقهابا الگوی غربی، دربرگیرنده مهمان منزل، ناهارخوری، آبدارخانه و اتاق های خواب میباشد.
در کنار راهرو ورودی فرعی، رویه شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد پله ای از باطن جرز دیوار به ذیل زمین که بخش خدماتی و آشپزخانه بوده میرسد.
ورودی غربی نیز با یک مهتابی با سقف نیم دایره و دو ردیف و صرفا چندین پله، مشرف به خیابان گلشن بوده میباشد.

آرامگاه رفعت سمنانی در محوطه پادشاه عبدالعظیم واقع مسجد النبی کوهسنگی مشهد گردیده است .محمد راستگو رفعت سمنانی مشهور به رفعت سمنانی (۱۲۶۱-۱۳۱۰ شمسی) از شاعران صوفی ‌مسلک اهل ایران میباشد. او در سمنان زاده شد و بعد از علم آموزی نخست جوانی به طهران رفت. بعداز مهاجرت به حج در سلک دراویش نعمت‌اللهی پاد شاه‌شاهی درآمد و مدتها در گناباد از محضر شاه علیشاه استفاده نمود. روزگاری نیز در نیشابور، نهاوند و خراسان بسر موفقیت. وی بیشتراز هر چیز به دیدار و مصاحبت با عرفا مایل بود،به طوریکه در آثارش به چشم میخورد در بعضا کشورهای آسیایی و عربی به سیر و سیاحت پرداخت. اثر ها اشعار رفعت، در «طومار سخنوران» نوشتن اسداللّه ایزد گشسب، ۴۵٬۰۰۰ بیت تقریب زده گردیده است. البته رفعت در پیشگفتار‌ای که بر کتاب « سرالاسرار» خود نوشته، اثر ها آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد خویش را ۵۰٬۰۰۰ بیت بیان نموده است. به‌هرحال در حال حاضر صرفا حدود ۱۱٬۰۰۰ بیت از اثر ها وی باقی‌مانده میباشد. یعنی نزدیک به ۷٬۰۰۰ بیت در دیوان شعر و ۶٬۰۰۰ بیت در سرالاسرار (تعبیروتفسیر سوره یوسف).

رفعت در اذهان، قصیده‌ها و غزل‌ها نوآور خلا، همان طور که در اشعار یکنواخت و یکسان عصر قاجاریه و اولِ مشروطیت اختراع نادر بود. پزشک معالج ذبیح‌الله صفا در پیشگفتار کتاب اشعار رفعت، خلال حمد از بعضا از شعرها و تفکرات عارفانه وی، به مواقعی از خطاهای شعر سرا در کاربرد کلمه‌ها و ساخت و ساز ترکیبات صحیح اشاره کرده و عامل آن را بدور بودن رفعت از اطراف‌های قانونی و کلاسیک متانت دانسته میباشد. رفعت تا نقطه پايان قدمت، زندگ ی بی‌تلکف خویش را رها نکرد و تا زنده بود مجرد زیست و همسری سپردن نکرد. او سال‌های پایان قدمت را در طهران به‌رمز موفقیت و در سال ۱۳۱۰ شمسی (بر اساس با ۱۳۵۰ قمری) درگذشت و در محوطه آرامگاه پاد شاه‌عبدالعظیم در شهر ری به خاک امانت شد.

حاجي محمد درست گو متخلص به رفعت كه سازه بر گفته معمرين سمنان شعوري تخلص داشته میباشد (ولي در اثر ها جانور وی اين تخلص جان دار نيست ).
سالهاي زندگي وی در سمنان مخصوص به اوائل جواني اوست پس از مسافرت حج درسلك فقراي صفي عليشاهي در آمد و مدتها در گناباد از محضر فرمان روا عليشاه به کارگیری كرد و بعداز وی به نور و روشنایی عليشاه تجديد عهد و پیمان كرد روزگاري نيز در نيشابور و نهاوند و خراسان بسر پیروزی.
رفعت به گویش عربي مسلط بود و در رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد علم ها و فلسفه و حكمت نيز وارد بوده میباشد آوازه رفعت بيشتر بخاطر غزلي میباشد با اين آگاه:

شب شمع يكطرف فیس جانانه يكطرف

اینجانب يكطرف در حریق و پروانه يكطرف

كه اكثر تذكره نويسان آنرا به ناصرالدين فرمانروا هم نسبت مي دهند، در حاليكه اين غزل در ديوان ناصرالدين سلطان نيست شايد پس از ا و استقبال كرده باشد در هر حالا در ديوان وي اين شعر به طور دست نويس مو جود ميباشد.رفعت با عارف قزوينيی ارتباط نزديک داشته و نامی از وی در يك غزل خويش آورده میباشد البته عارف در ديوان خويش تعدادی ورقه ای را تخصیص به آشنائی با رفعت داده و غزلياتی كه برای هم سروده اند را درج كرده میباشد .

ابتكار در اشعار يكنواخت و يكسان عصر شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد قاجاری جز اوايل مشروطيت كم میباشد مگر در موضوعات اجتماعی و انقلابی بايد اظهار کرد كه اين در جا زدن منحصربه‌فرد به رفعت نيست وی فرزند آن مجال میباشد و بايد در اثرها او‌را با طریق تفكر اجتماع آن روز مقايسه كرد وی از شعرای هم بعدازظهر خویش چيزی كم ندارد و در شرایطی که هم چيزي كم داشته باشد آن تملق و چاپلوسی و مداحی و آستان بوسی میباشد شايد هم به همين انگیزه گروهی با وی از درمخالفت بر ميخاستند و او‌را انكار ميكردند براي ايشان عجیب بود كه مردي در جامه درويشی مالک آن طبع بلند و آن اثر ها شيرين باشد.

آن‌ها نمی توانستند قبول كنند كه ممكن میباشد كسی شعر سرا باشد و مداح نباشد و تكيه گاهش مجلس خان و شاهزاده نباشد اينگونه ديده بودند نمی توانستند قبول كنند كه ممكن میباشد درويشی هم پيدا خواهد شد و پشمين كلاه خویش را به صد تاج خسروی برابری نكند .

وارستگی و آزاد منشی وی بازدارنده از اين بود كه زیرا مداحان بعد از ظهر خويش بخاطر دو نان به مدح دونان بدن در دهد .

وي در عين کناره گيری و عزلت نشينی به سرانجام ملت بی عشق و علاقه نيست وی با لحاظ تيز بين خویش مجموع خرابی محيط و دستگاه را می بيند و ميكوبد از مشروطه و مشروطه خواستار پشتيباني ميكند هر یک‌سری ديوان اشعار وی در خصوص مشروطه خواستار پاره شد ( يا پاره كردند ).

در بين اثرها رفعت گاهي به غزليات و قصائدی از او بر مي خوريم كه با بزرگترين شعراي فارسی پهلو مي زند صراحت دارد كه در مكان و هنگامی معاش ميكرد كه شعر فارسی روزگار ركود خویش را ميگذراند و شعرای معاصر وی نيز بجز مداحی و دنباله روی و استقبال از اثر ها قدما كار ديگری نداشته اند و رفعت هم از اين قاعده مستثني نبوده میباشد، با همگی اينها رفعت مخصوصا در غزليات شخصيت خویش را به خواننده می قبولاند گاهي مضامين و صنايع شعري را چنان بجا و به آیتم میاورد كه خواننده از خل وچل و ثلاثت شعر ، صنعت را فراموش می كند .

گاهي نيز در مسمطات خویش به استقبال منوچهری رفته و طبيعت را با تک تک زيبائيهايش توصيف می كند هر چتد مسمطات رفعت بيشتر عرفانی میباشد اما گشوده هم می اقتدار در آن عاليترين توصيف طبيعت را ديد .

همچنين در ديوان رفعت به غزلها و قصائد نیکی بر ميخوريم كه همه از تفكرات عارفانه او حكايت مي كند .

رفعت معاش بی تكلف خویش را تا انتها قدمت از دست نداد و تا زنده بود مجرد زيست و تاهل اختيار نكرد و سالهاي پایان قدمت را در طهران به راز موفقیت و رمز اجرا در سال ۱۳۱۰شمسی بر پایه ی ۱۳۵۰ قمری روی در نقاب خاك كشيد بقعه وی در شاهزاده مخلوق العظيم (ري ) میباشد .

ساختمان مسجد کاشان مبتنی بر نظام زمین و آب صورت گرفته مسجد النبی کوهسنگی مشهد و مثال ویژه ای از مساجد تاریخی میباشد که فضای پایین گنبدخانه با وجود وزن زیاد آن خالی میباشد و مسیر عبور آب ورودی به محله بوده؛ آبی رنگ که در مسجد وارد پخش اب گردیده و نیاز بخشهای متعدد محله را تأمین می نموده است.

نکته حائض اهمیت دیگر، تکامل هیبت مسجد جامع کاشان براساس تکامل طرح مساجد تاریخی میباشد به گونه ای که بنای اول آن بصورت یک شبستان ایجادشده، به واسطه بسط محله، به به عبارتی صورت پیشرفته، مناره تحت آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهدعنوان آرم مسجد و نمادی برای محله به آن افزوده گردیده، با ساخت گنبدخانه وارد مرحله جدیدی گردیده و در غایت به یک دو ایوانه با ۳ شبستان تبدیل گردیده است.

تمامی این تغییرات، در کنار تغییرات بافت تاریخی و گسترش شهر به سوی شرق رخداد و سبب ساز شد مسجد جامع اول، به ندرت رونق خویش را از دست بدهد و تبدیل به مسجدی محله ای گردد.

مسجد کاشان در حین ادوار متعدد، بارها رو به افول و ویرانی گذارده و بر تاثیر بی توجهی، احوال نابسامانی را از راز گذرانده میباشد. از سویی، منابع از زمین‌لرزه های زیادی نیز در رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد کاشان خبر می‌دهند که اگرچه از شدت و بزرگی آن ها خبری در اختیار وجود ندارد، هرکدام باعث به خرابیهای بخش اعظمی در کاشان گردیده اند.

گزارشی مختصر از بازسازی مسجد جامع کاشان بعد از این ز‌لزله ها را در محراب گنبدخانه می اقتدار روءیت کرد. بدین ترتیب کالبد مسجد بعد از این ز‌لزله و در جریان مرمتهای آتی، در گیر شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد تغییرات بسیار شد‌ه‌است.

این زمان با روی عمل داخل شدن پهلوی دوم ( ۱۳۵۷-۱۳۲۰ ) شروع شد. درین مجال مدل جدیدی موسوم به معماری و شهرسازی امروزی که تحولی تازه در جهـان داشـت تـازه در کشور‌ایران در درحال حاضر مسجد النبی کوهسنگی مشهد میلاد و پرورش بود. حال نیز اثرات این مدل در معماری اهل ایران به چشم می خورد.
موج نو، سبب ساز تخریب اکثر بناهای قبل میدان شد و جایگزین آن بناهایی با مدل تازه شد، از آن پاراگراف تخریب ساختمانهای پست و بلدیه (شهرداری) و تاسیس بنای مخابرات فعلی در بدنه ی جنوبی و نیز بناهایی فاقد بها معماری، در بدنـه شـمالی را می اقتدار اسم پیروزی.
لازم به آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد ذکر میباشد که بعد از تخریب ساختمان شهرداری، بنایی مکان آن تاسیس نشده میباشد، لذا زمین آن سبب ارتقاء سطح مساحت میدان امام خمینی طهران شـد.

تغییرات میدان توپخانه (میدان سپه) (میدان امام خمینی)در زمان چهارم (معاصر)
این عصر مصادف با هنگامی میباشد که صورت شهر و روابـط شهری گذشـته بـه کلی دگرگون و به تبع آن، کالبد میدان نیز از قیمت ها و عملکردها و پوسته هـای قبلـی كـاملاً بدور می‌شود و سر مشق و مدل معماری در بین المللی در معماری و شهرسازی آیتم دقت و قرار میگیرد.
توسعه و گسترش ی سریع شهر طهران و انباشته شدن جمعیت شهرنشین و آغاز تشکیل داد و سازهای نو صورت معاصر شهر طهران را به وجود میاورد.
موقعیت فعلی میدان امام خمینی طهران را بایستی نتایج این موقعیت دانست. تغییرات ساختار کالبدی میدان درین عصر یعنی بعداز انقلاب اسلامی با تغییر تحول اسم از توپخانـه بـه امـام خمینی رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد آغـاز شـد.
ساختمان لیستر در دهه ۱۳۶۰ تخریب شد.
اداره ارشاد رانندگی نیز تخریب و پایانه مترو جایگزین آن شد.
پارک حریق آدرس در کنار پایانه مترو ایجاد شده است.
ساختمان موزه اثر ها صنعتی در ضلع شمال غربی میدان امام خمینی با موقعیت رو به ویرانی همچنان پابرجاست.
خزانه بازرگانی به تجـارت تغییر تحول اسم یافته میباشد.
ایستگاه اتوبوس رانی به خیابان باب همایون جابجایی یافت و ایستگاه ماشین کرایه ای جایگزین آن شد که تا امروز فعال میباشد.
در شرایط فعلی، با توسعه و گسترش شهر طهران، از مرکزیت جغرافیایی این میدان کاهش یافته میباشد اما این مرکزیت در پایانه مترو وجود داراست، بدین معنا که پایانه امام خمینی تحت عنوان یکی‌از مهمترین شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد مرکزها تلاقی و بده بستان خطوط مترو در آمده و اشخاص متعددی درین پایانه پیاده و یا این که تغییر تحول مسیر می دهنـد.

کتیبه سردر مسجد روحانی لطف الله مرتبط با شایسته ترین مسجد النبی کوهسنگی مشهد ثلث نویس زمان سلطان عباس، معلم علیرضا عباسی میباشد. هر کس از طرف پاد شاه عباس کنیه شاهنواز خان گرفت. وی خلال مهارت فوق العاده در نسخه ها و ثلث در نستعلیق نویسی هم مدل مخصوص خویش را داشتند. کتیبه های درون گنبد هم به مثابه کاشی مسجدی مدرن با قضیه لاجورد و خط نوشته های سپید میباشد، که مزین به تک تک آیه ها سوره آدینه و نصر میباشد.

کاشی کاری گنبد
معرق از پر ارزش ترین شیوه های کاشی کاری اهل ایران میباشد که در گنبد روضه خوان لطف الله به زیبایی اعمال شد‌ه‌است. نقوش اسلیمی، گل و بوته، پیچک های درهم، خوشنویسی های بی بدیل معلم آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد عباسی سبب گردیده کاشی کاری این گنبد از دیگر گنبد های کشور‌ایران متمایز گردد.

کاشی محراب مسجد روحانی لطف الله
این محراب شاهکاری از معماری اهل ایران میباشد. مقرنس و معرق کاشی آن بسیار دیده نواز میباشد. کتیبه های محراب را هم معلم عباسی با روایاتی از فرستاده اسلام و شعرهای روحانی بهایی نوشته اند.

مسجد روضه خوان لطف الله از زیباترین بناهای میراث از زمان حکومت صفوی در کشور‌ایران با او ژگی های منحصربه شخص و تزیینات کاشی کاری قشنگ از ماندگارترین مساجد معماری اهل ایران اسلامی این میهن میباشد.

مخصوص بودن مسجد روحانی لطـف الله رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد و خودداری از ورود اغیار به آن سبب ساز استثنائی بودن این مسجد نسبت به بقیه مساجد اصفهان شد‌ه‌است؛ عـدم وجـود صـحن و مناره که در همه مساجد اسلامی جزء لاینفک سازه میباشد این اساسی را تأیید می نماید.

از تعجب آور‏ ترین هنرهاى به كار رفته در مسجد روحانی لطف الله كه زاییده ذوق و سلیقه و آمادگی هنرمندان معمار ایرانى میباشد، حل مشكل قبله درین مسجد میباشد كه در شرق میدان واقع میباشد.

مسجد روضه خوان لطف الله که در میدان شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد نقش دنیا اصفهان جای‌دارد در فهرست ارثیه جهانی یونسکو هم به تصویب رسیده میباشد.

آستان مقدس شاهزاده قاسم فسا اصولا بقعه امامزاده ابراهیم مسجد النبی کوهسنگی مشهد و قاسم (علیهما السلام) است که در میانه شهر فسا و در خیابان شاهزاده قاسم و در کنار فلکه شاهزاده قاسم قراردارد. این مقبره را عموم بیشتر شاهزاده قاسم می نامند و به همین عامل اسم خیابان و اسم فلکه از آن گرفته گردیده‌است.بقاع این امامزادگان دارنده بنایی بسیار باشکوه و مجلل که به (شاهزاده ابراهیم و شاهزاده قاسم) دارای شهرت میباشند و میان همسایه فسا از احترام فوق العاده ای برخوردارند.بنای آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد ساختمان بقاع مشمول مقبره، تراس، گلدسته، گنبد و صحن میباشد که جملگی با نازکی و اعتنا هنرمندانه و موزون ایجاد شده است و طول گنبد آن حدود خیر متراست.

ساختمان بقاع این دو بزرگوار در سال ۱۳۷۳ تک تک گردیده و زیربنای آن ۵۰۰ مترمربع و همینطور طرح جامع تأسیسات آن ۱۰۰۰ مترمربع است.به اطمینان هم محلی این دو بزرگواره از نوادگان عقیل اخوی حضرت علی (علیه السلام) میباشند و به قولی حکم کننده فسا درعهد حجاج بوده و به این حیث عموم به آنان شاهزاده رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد میگویند.
انگیزه آوازه شاهزاده بودن آن ها بدان جهت میباشد که آن ها از طرف بابا عقیلی میباشند و نسب به امامزاده معصوم ندارند و اینگونه شرافت نسبی در آن‌ها وجود ندارد لذا این تیم از طالبیون را تحت عنوان شاهزاده خطاب می کردند. مضافاً بر اینکه شاهزاده ابراهیم و قاسم از طرف مامان نسب به امیرالمومنین علی (علیه السلام) میرسانند و عاقبت این شرافت را از طرف مامان حصول نموده اند.

طرز دسترسی به آستان شاهزاده قاسم
نشانی:عجم ـ شهرستان فسا ـ قسمت شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد مرکزی ـ شهر فسا ـ خیابان شاهزاده قاسم