نمای این کاخ که به شیوه معماری مسجد النبی کوهسنگی مشهد هنری تشکیل شده به طور استوانهای بوده و با سنگ های مرمر سیاه تزیین گردیده است.
بلندی آن در پیشین در حدود 25 متر بوده است و موقتا به علت خرابی طبقه سوم، ارتفاع کاخ بیش از 20 متر نیست.
کاخ خورشید مجموعاً دارای 12 اتاق میباشد که در باطن اتاقها نیز تزییناتی از نقاشی و گچبری دیده میگردد.
طرز تزیین و آرایشی که در این بنا به کار رفته مشمول ریزه کاری های دقیق و متنوع و قابل ملاحظه می باشد.
تصاویری از شاهزادگان نادری بر روی دیوارها نقش گردیدهاست که در میان آنها، نقوش زرین نیز دیده می گردد.
کاخ در وسط باغ بزرگی آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد قراردارد که مشمول یک بنا در سه طبقه هست.
ارتفاع آن در گذشته، حدود 25 متر بوده است ولی موقتی به علت خرابی طبقه سوم، ارتفاع آن بیش از 20 متر نیست.
طبقه اول قصر خورشید آن 8 ضلعی میباشد که آن را روی چهار ردیف پلکان به طور هرم بر پا کرده اند.
ورودی های کاخ ،در اضلاع هشتگانه جایدارد که به سالن اساسی کاخ منتهی می گردد.
کاخ خورشید جمعاًًً دارای 12 اتاق می باشد که درون هراتاق نیز تزئیناتی از نقاشی و گچ بری به چشم می خورد.
میان این تزئینات، تصاویری از شاهزادگان نادری نیز مشهود است.
در اواسط بنای هشت ضلعی عمارت، برج استوانهای مانند، در دو طبقه قرار دارد که محل اقامت شاه و خانواده اش بوده میباشد.
درمورد انگیزه تشکیل داد کاخ خورشید نظرها مختلفی وجود دارااست. بعضی آن را یک کاخ و بعضا دیگر آن را محلی برای حفظ از غنائم کم فرمان روا از هند میدانند. همینطور به انگیزه وجود سرداب، بعضا آن را زندان میدانند. اما اشخاصی کلا پرسش دارا هستند که کاخ خورشید به امر کدام سلطان ساخته شد؟ با یقین ایجاد کرد کاخ به فرمان معدود پاد شاه افشار بوده میباشد.
ولی وجود یک سری بقعه با طرح شبیه و مسافت وقتی نادر از آن،، فرضیه بقعه بودن آن را تقویت میکند.
همینطور وجود سرداب و كتيبه عم يتسائلون … که معمولا در مقابر نوشته میشود دلایل دیگری بر حرم بودن سازه میباشند.
کاخ خورشید در نگاه اولیه به شدت رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد پایین اثر جلوه های معماری هند میباشد. مصالح به فعالیت رفته در نما و حجاری های صورت گرفته روی آنان، ظواهر سازه را به اثرها معماری هند مشابه نموده است.
یکی خصوصیت های نهفته سازه، هندسه آن میباشد. این خصوصیت با قرار دریافت کردن در کنار خصوصیت های دیگر طرح آن را به یکیاز مثال های ارزنده معماری جمهوری اسلامی ایران تبدیل نموده است.
همینطور خاص بودن طریق هندسی به شغل رفته در تاثیر آن را از مثال های شبیه متمایز می نماید و هویتی اهل ایران به آن بخشیده میباشد. دانستن به خصوصیت شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد هندسی تاثیر و کاربرد خلاقانه آن در کنار مختصات و مفاهیم دیگر میتواند امداد شایانی به احیای نامونشان اصیل اهل ایران در اثر ها معماری نماید.