مرجع مسجد النبی کوهسنگی مشهد

1- امام حسین علیه السلام: ما حزب چیرۀ خداییم و فامیل و نزدیکان فرستاده آفریدگار صلى الله علیه و آله و اهل بیت منزه وی و یکى از دو چیز گران‌بهایى که فرستاده خداوند صلى الله علیه و آله، در کنار کتاب خداى متعال و بعداز آن قرار بخشید؛ کتابى که ذکر هر چیز در آن می‌باشد و فسخ، مسجد النبی کوهسنگی مشهد از پس و پیش، به آن خط مش ندارد و در تعبیروتفسیر آن، بر ما پشت گرمی مى‌خواهد شد و در تأویلش در نمى‌مانیم؛ بلکه حقایقش را دنبال مى‌کنیم.

از ما اطاعت نمایید که اطاعت از ما واجب میباشد؛ چون با اطاعت معبود و پیامبرش همدم میباشد. پروردگار عز و جل فرموده میباشد: آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد «از خداوند و فرستاده و اختیارداران خویش، اطاعت فرمائید و چنانچه در چیزى اختلاف کردید، آن را به پروردگار و نبی گشوده گردانید» و فرمود: «و در حالتی که به رسول و اختیارداران خویش گشوده مى‌گرداندند، بى‌شک و تردید، به واقعیت آن پى مى‌بردند و در‌حالتی که فضل و ادب و عفو وبخشش آفریدگار بر شما خلا، همۀ شما، رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد جز اندکى، از شیطان پیروى مى‌کردید».[39]

2- امام حسین علیه السلام، خطاب به فَرَزدَق شعر سرا: اى فَرَزدَق! این خاندان، به اطاعت از شیطان چسبیدند و اطاعت [خداى] رحمان را وا نهادند و خرابی را در زمین، آشکار کردند و احکام پروردگار را فسخ نمودند و شراب نوشیدند و اموال فقیران و بینوایان را از آنِ خویش کردند. اینجانب، شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد سزاوارترین کس به قیام براى یارى آئین معبود و عزّت بخشیدن به آئین وی و جهاد در خط مش وی هستم تا «امر معبود، والاترین باشد».[40]

3- حسین علیه السلام طومار‌اى نگاشت و با یکى از وابستگانش به اسم سلیمان، براى سران سپاه بصره و بزرگان آن جا، مانند صاحب و مالک بن مَسمَع بکرى، احنف بن قیس، مُنذِر بن جارود، مسعود بن عمرو، قیس بن هیثم و عمرو بن عبید اللّٰه بن مُعمّر ارسال کرد.

متن نامۀ واحدى که براى بزرگان [بصره] ارسال کرد [، اینگونه میباشد]: «امّا سپس، آفریدگار، محمّد صلى الله علیه و آله را بر خلقش برگزید و با نبوّت خود، گرامى داشت و براى رسالتش برگزید. بعد از آن، پروردگار اورا به سوى خود برگرفت، در حالى که براى بندگانش خیرخواهى کرده بود و آنچه براى آن نبی گردیده بود، ابلاغ کرد.

ما خویشان و اولیا و اوصیا و وارثان وی هستیم که در بین عموم، سزاوارترینِ عموم به منزلت وی هستیم؛ امّا خویشان ما، مقام مارا از آنِ خویش کردند و ما رضایت دادیم و تفرقه را ناخوش داشتیم و تندرست [امّت] را دوست داشتیم.

ما مى‌دانیم که به‌این حقّ جانشینى رسول صلى الله علیه و آله سزاوارتر از کسى هستیم که آن را به دست گرفته میباشد... پیامبر‌ام را با این طومار به سوى شما روانه کردم. اینجانب، شما‌را به کتاب آفریدگار و سنّت نبی صلى الله علیه و آله فرا مى‌خوانم که بى‌شک وتردید، سنّت، مرده و بدعت، زنده گشته میباشد و درصورتی که گفته‌ام را بشنوید و فرمانم را اطاعت نمایید، شمارا به راه و روش هدایت، ره‌نمون مى‌نحس. والسّلام علیکم و رحمة اللّٰه وبرکاته!».[41]

4- امام حسین علیه السلام، در سخنانى با یاران حرّ بن یزید: اى عموم! درصورتی که زهدوتقوا رایحهَرزید و حق را براى اهلش به رسمیت بشناسید، این، آفریدگار را خوب خشنود مى‌نماید. ما اهل بیت، به سرپرستى این فرمان (حکومت) بر شما از این مدّعیان که حقّى ندارند و در میانِ شما با ستم و تجاوز، خوی مى‌نمایند، سزاوارتریم. در صورتی مارا خوش ندارید و حقّ مارا نمى‌شناسید و نظرتان غیر از آن چیزى میباشد که نوشته‌ها و فرستادگان شما به اینجانب رساندند، گشوده مى‌گردم.[42]

مأمون عالمترین خلفا و بلکه شاید عالمترین سلاطین دنیا میباشد. دربین سلاطین دنیا شاید عالمتر،مسجد النبی کوهسنگی مشهد دانشمندتر و علم دوست تر8 از مأمون نتوان پیدا کرد. و در اینکه در مأمون میل روحی و فکری هم به تشیّع بوده گشوده بحثی وجود ندارد، زیرا مأمون خیر صرفا در جلساتی که حضرت رضا کمپانی می کردند و شیعه‌ها حضور داشتند دم از تشیّع می زده میباشد، (در جلساتی که اهل تسنّن حضور داشته اند نیز اینگونه بوده میباشد).

«ابن عبدالبِّر» که یکی‌از علمای دارای شهرت اهل تسنّن میباشد این داستانی را که در کتاب ها شیعه می‌باشد،آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد در آن کتاب معروفش نقل نموده است که روزی مأمون چهل نفر از اکابر علمای اهل تسنّن در بغداد را احضار می نماید که هکر نست بیائید نزد اینجانب. هکر نست میاید از آن ها پذیرائی می نماید و میگوید: اینجانب میخواهم با شما در قضیه خلافت دعوا کنم. کمی از این مباحثه را آقای (محمّد تقی) شریعتی در کتاب «خلافت و ولایت» نقل کرده اند. به طبعً کمتر عالمی از علمای آئین را اینجانب چشم ام که به خیر و خوبی مأمون در مورد خلافت عامل نموده باشد؛ با تک تک اینها در قضیه خلافت امیرالمؤمنین مباحثه کرد و تمامی را مغلوب نمود.

در احادیث شیعه هم آمده میباشد، و مرحوم آقا روحانی عبّاس قمی نیز در کتاب «منتهی الآمال» نقل می نماید که فردی از مأمون پرسید که تو تشیّع را از کی آموختی؟ اظهار کرد: از پدرم هارون. می خواست بگوید: پدرم هارون هم میل شیعی داشت. آن‌گاه قصه مفصّلی را نقل می نماید، می‌گوید: پدرم میل شیعی داشت، به موسی بن جعفر اینگونه ارادت داشت، اینگونه عشق و علاقه مند بود، اینگونه و چنان بود، البته در عین درحال حاضر با موسی بن جعفر به بدترین صورت شغل میکرد. اینجانب یک وقت به پدرم گفتم: تو که اینگونه اعتقادی درباره این انسان داری پس چرا با وی این جور اخلاق میکنی؟ اظهار کرد: «اَلْمُلْکُ عَقیمٌ» (مثلی میباشد در عرب) یعنی مُلک،رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد فرزند نمی شناسد تا چه برسد به چیز دیگر. بیان کرد: پسرک اینجانب! چنانچه تو که فرزند اینجانب هستی با اینجانب بر رمز خلافت به منازعه برخیزی، آن چیزی را که چشمانت در وی است از روی تنت بر می‌دارم، یعنی سرت را از تنت جداگانه می‌کنم.

پس در اینکه در مأمون رغبت شیعی بوده شکی وجود ندارد، منتها به وی می‌گویند: «شیعه امام کش». مگر عموم کوفه میل شیعی نداشتندشماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد و امام حسین را کشتند؟! و در اینکه مأمون مرد دانا و دانش دوستی بوده نیز شک وتردیدّی وجود ندارد و این باعث گردیده که اکثری از خارجی ها معتقد بشوند که مأمون روی نظریه و خلوص نیّت، ولایتعهدی را به حضرت رضا تسلیم کرد و رویدادها زمان بازدارنده شد، چون حضرت رضا به اَجَلِ طبیعی از عالم رفت و مسئله منتفی شد. اما این مقاله البتّه از حیث علمای شیعه صحیح وجود ندارد، قرائن هم برخلاف آن میباشد. در‌حالتی که مقاله تا این مقدار صمیمی و جدّی می بود واکنش حضرت رضاعلیه السلام در مورد قبول ولایتعهدی این چنین خلا که بود. ما می‌بینیم حضرت رضاعلیه السلام قضیّه را به شکلی که جدّی باشد تلقّی نکرده اند.

افزون بر احادیث یادشده، از امام رضا احادیث زیادی مشمول آموزه های مهدوی صادر گردیده‌است؛ روایاتی در ذکر اسم، به دنیاآمدن، مختصات و علامات و غایب بودن آن حضرت و همینطور اشاراتی کوتاه به کیفیت ظهور و وقایعی که قبل از آن چهره خواهد بخشید.

1.به دنیاآمدن، اسم، نسب و مختصات
در توضیحات حضرت رضا نکات زیادی درباره میلاد حضرت حجت می اقتدار یافت. مسجد النبی کوهسنگی مشهد امام رضا در جواب به ابن نوح که امید میکرد فعلا که برای امام بیعت گرفته گردیده و به اسم وی سکه زده اند، حکومت نیز سوای خشونت به او منتقل خواهد شد، فرمود:

هرکس از اهل بیت گزینه دقت مردم قرار گرفته و مرجعیت یابد، آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد مقتول یا این که در بستر خواهد مرد تا‌زمانیکه پروردگار جوانی از اهل بیت را برای این شغل مبعوث نماید که تولد و رشدش نهفته، اما دودمانش مشخص و معلوم میباشد.

امام به دو خصوصیت از حضرت حجت اشاره می نماید که به ظواهر قابل عده وجود ندارد؛ مخفی بودن تولد و پرورش و معین بودن بابا و اجداد. رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد البته مروری بر احادیث ائمه اطهار این تنافی را از فی مابین میبرد؛ چون درین احادیث به صورت های متعدد پدران حضرت حجت معرفی گردیده اند و در نسب و خویشان وی ابهامی وجود ندارد، اما اصل به دنیاآمدن و همینطور پرورش امام بر عموم پوشیده باقی‌مانده میباشد. شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد این خصوصیت را می قدرت علامتی دیگر برای امام مجال دانست؛ چون هیچ یک از امامان واجد آن نبوده اند.

در واقعیت امام بعدازظهر از اولِ به دنیا آمدن در غایب بودن از مردم به رمز برده و عموم، شاهد پرورش و والا شدن وی نبوده اند. این خصوصیت مایۀ ابتلای جامعه شیعه نیز بوده میباشد؛ چون اصل بارداری همسر امام عسکری و همینطور شیرخوارگی و رویش آن امام، آیتم شک و انکار قرار گرفت و جامعه شیعی مبتلا آزمون و ابتلای الهی شد. بعضا از مرگ وی گفتند و بعضی اصل وجودش را انکار کردند، درحالی که اینگونه غایب بودن هایی حتی درباره پیامبر آفریدگار نیز سوابق داشت. این ابتلا برای افرادی بود که در بعدازظهر غایب بودن معاش می کردند، خیر برای آن ها که حضور امامان و مرگ آن‌ها را شاهد بوده اند.

این نماد در احادیث دیگر حضرت رضا به شکلی دیگر گفته شده میباشد. در کافی و هدایة الکبری از وی گفته شده: لَا یُرَی جِسْمُهُ وَ لَا یُسَمَّی اسْمُهُ؛ جسمش چشم نمی‌شود و نامش را نمی مارک. در نقل هدایة الکبری، استدلال اسم نبردن از امام بعدازظهر این سیرتکامل توضیح داده گردیده که «تا نامش بر معاندان پنهان بماند و او‌را نشناسند.»

زمانی که دعبل خزائی در مرو به محضر امام هشتم علیه السلام مشرّف شد و قصیده دارای اسم و رسم خویش را در محضر امام رضا علیه السلام خواند، مسجد النبی کوهسنگی مشهد حضرت صد دینار رضوی از سکّه های خود به هم پا یک کدام از لباسهایش را به دعبل کادو اعطا کرد و فرمود: «این کیسه دینار را نگه دار که طولی نمی کشد به آن مستلزم خواهی شد.» دعبل به وطن رجوع و با کمال تعجّب روئت کرد که سارق آمده و مجموع اثاثیه خانه او‌را به سرقت برده میباشد. بدین ترتیب، آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد سکّه های اهدایی امام علیه السلام را به شیعه ها فروخت و مورد نیاز خود را تأمین کرد و در آنجا بود که کلام امام به یادش آمد که فرموده بود: «به زودی به‌این سکّه ها محتاج خواهی شد.»

جامه شفابخش حضرت
چنان که اشاره شد، دعبل خزائی بعد از تلاوت قصیده معروفش در مدح امام رضا علیه السلام ، لباسهایی نیز از حضرت کادو گرفت. رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد پس از دیدار حضرت رضا علیه السلام ، زمانی به وطن رجوع، کنیز سزاوار ای داشت که به درد دیده شدیدی در گیر گشت. پزشکان قدرتمند را بر بالین او حاضر کرد؛ اما سود ای نگرفت. وی از این بابت شدیدا غمگین گشت.

در همین فکرها بود که ناگهان یادش آمد قطعه ای از خرقه اهدایی امام رضا علیه السلام را به یار آورده، سریعا آن را حاضر کرد و در اولیه شب چشمهای کنیز را با آن بست. زیرا صبح شد، هر دو دیده آن دختر در تاثیر کرامت و برکت حضرت رضا علیه السلام به شایسته ترین موقعیت، سالمی خود را گشوده یافته و از ویّل هم نورانی خیس و قدرتمند خیس گردیده بود.

مهر آفتاب
مرحوم روحانی حسنعلی نخودکی اصفهانی، اسوه عارفان و شمع محفل سالکان، می‌گوید: شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد وقتی تصمیم گرفتم به نجف اشرف رحل اقامت افکنم؛ لیکن در آن هنگام، در یکی‌از اطاقهای صحن عتیق رضوی در مشهد، به ریاضت و عبادت مشغول بودم. در اکنون بیان و مراقبه، یک لحظه وضعیت مکاشفه به اینجانب دست اعطا کرد و دیده باطنی ام بینا شوید. در آن درحال حاضر، دیدم که درهای صحن مطهر عتیق بسته شد و ندا بر آمد که حضرت رضا علیه السلام عزم فرموده اند که از زوّار خود سان ببینند.

بعداز آن، در محلی جنب حیاط عباسی کرسی نهادند و حضرت بر آن استقرار یافتند و به دستور آن حضرت، در شرقی و غربی صحن عتیق باز شد تا زوار از در شرقی وارد و از در غربی بیرون گردند.

در آن فرصت دیدم که سرتاسر صحن مطهّر پر از گروهی شد که برخی به طور حیوان‌ها متعدد بودند و از پیشاپیش حضرتش می گذشتند و امام علیه السلام دست ولایت و مهرورزی بر رمز همگی آن زوّار، حتی آن‌ها که به صور غیر انسانی بودند، می کشیدند و اظهار مرحمت می فرمودند.

بعد از این شهود معنوی و مشاهده رأفت عام از امام هشتم علیه السلام ، بر آن شدم که در مشهد سکونت گزینم و دیده آرزو به لطف‌ها و عنایات آن حضرت بدوزم.

مرحوم روضه خوان حسنعلی اصفهانی پس از این حادثه، محل استقرار کرسی آن حضرت را تحت عنوان مدفن خود برگزید و وصیت کرد که اورا در به عبارتی نقطه دفن نمایند.

نوشتار حاضر، میکوشد به‌این سوال جواب دهد که: «بایسته های مدیر از دید مسجد النبی کوهسنگی مشهد امام رضا (ع) کدامند؟» از این رو در بالا بعد از مضمون‌ شناسی، موقعیت و ویژگیهای مناسب یک مدیریت چیره را از نگرش امام رضا (ع) ذکر میدارد

پیشگفتار: معنی شناسی
در تعریف‌و‌تمجید اصطلاحی رئیس، اختلاف نظرهای بخش اعظمی وجود دارااست و هر کارشناسی آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد که در‌این حرفه کتابی نوشته، تمجید خاصی را ارائه داده میباشد؛ ولی می اقتدار اعلام‌کرد وجه اشتراک کلیه تعاریف مدیر «هنر یا این که دانش اداره یک تیم جهت نیل به هدف ها سازمانی» میباشد. همینطور در تعریف‌و‌تمجید اصطلاح مدیر اسلامی؛ نظرهای گوناگونی وجود داراست که در عده بندی تمجید عامّ رئیس در سیستم اسلامی بایستی خاطرنشان کرد: «مدیر، دانش، هنر و رشته گزینش غرض، تهیه و تنظیم وسایل و تعیین اشخاص لازم برای نیل به آن مقصود در چهارچوب دور و اطراف قسط آمیز توحیدی در یک ارگان یا این که سازمان میباشد.»[1]

وجه تمایز رئیس اسلامی با مدیر در بقیه مکاتب
1- رئیس اسلامی، مدیریتی مطابقت بر اصول و مبانی مدرسه اسلام میباشد.

2- رئیس اسلامی متکی بر دو محور و اصل «بزرگ و ساخت» میباشد. در نظام مطابق مدرسه اسلام، رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد ساخت‌و‌ساز تا وقتی قیمت دارااست که در سرویس بزرگ آدم باشد البته در مکاتب علمی (کلاسیک و نئوکلاسیک و... ) مدیر صرفا مطابق ساخت و ارتقاء آن میباشد و در صورتی توسعه فکری و تقویت روحیه نیز در شغل باشد در جهت حصول مهارت و اقتدار برای ارتقاء ساخت میباشد خیر در جهت جنبش به سوی کمالات معنوی. شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد نوع دیدگاه در رئیس اسلامی بر این شالوده میباشد که در شرایطی‌که در اسلام بهایی به جهان و نعمات الهی و ارتقا آن ها داده می‌گردد، چهت نیل به آخرت میباشد؛ چنان که در داستان میباشد: الدُّنیاَ مزْرَعةُ الآخِرَةِ[2]؛ جهان گشت گاه آخرت میباشد. و در قرآن آمده میباشد: وَ إِنَّ الدَّارَ الْآخِرَةَ لَهِیَ الْحَیَوَانُ لَوْ کَانُوا یعْلَمُونَ (عنکبوت: 64 ) به باور معاش حقیقی و واقعی [در] آخرت میباشد، درصورتی که مطلع باشند.

3- قیمت هایی که مدیر اسلامی بر مبنای آن ها تمجید می گردد، حقیقی و واقعی میباشد و با تغییر و تحول مجال و جای و حالت فراموش نمیشود بلکه روشهای مدیریتی، با وفاداری به آن ارزشها، با وضعیت نو تطبیق پیدا می نماید. و هر فرصت و مکانی و به دیگر تعبیروتفسیر، لایتغیر میباشد.

آن حضرت علیه السلام در هر دعائی که استارت می‌کرد آغاز صلوات بر محمد و آل وی می ارسال کرد و در نماز و غیر آن بسیار صلوات می ارسال کرد.

و شب ها زیرا به بستر خواب می‌رفت زیاد خواندن قرآن می‌کرد، مسجد النبی کوهسنگی مشهد و هر گاه به آیه ای که در آن ذکری از پردیس یا این که جهنم بود می رسید می گریست، و از آفریدگار درخواست فردوس می‌کرد و از حریق جهنم بدو تامین میبرد. و «بسم الله الرّحمن الرّحیم» را در نمازهای شبانه روزش به جهر (آواز بلند) می اعلام‌کرد.

آداب خواندن سوره های قرآن
ـ و زیرا قُلْ هُوَ اللهُ أحَد را می‌خواند آرام می خاطرنشان کرد: «الله احد» (پروردگار یکتاست) و زیرا سوره آحاد می‌شد آدرس مسجد النبی کوهسنگی مشهد سه توشه می اظهار کرد: «کذلک الله ربَّنا».

ـ و زیرا سوره «قُلْ یا این که أیهَا الْکافِرونَ » را میخواند آرام و در دل می اعلام کرد: یا این که أیهَا الْکافِرُونَ. و بعد از فراغ از آن سوره، سه توشه می اعلام‌کرد: «ربّی الله و فقهی الإسلام» (پروردگارم خداست و آئینم اسلام میباشد).

ـ و زیرا سوره «و التّین و الزّیتون» را خواندن می‌کرد، بعداز فراغ می خاطرنشان کرد: رزرو مسجد النبی کوهسنگی مشهد «بلی و أنا علی ذلک اینجانب الشّاهدین» (بله اینگونه میباشد و اینجانب بر آن شهید شدن می دهم).

ـ و زیرا سوره «لا اُقْسِمُ بِیوْمِ الْقِیامَةِ» را تلاوت می‌کرد بعد از فراغ می اذعان کرد: «سبحانک اللّهم» (منزّهی آفریدگار اینجانب).

ـ و زیرا در سوره آدینه این آیه را میخواند قُلْ ما عِنْدَ اللهِ خَیرٌ مِنَ اللَّهْوِ وَ مِنَ التِّجارَةِ، می خاطرنشان کرد: «للذین اتّقوا» و آنگاه تتمّه آیه را که وَ اللهُ خَیرُ الرَّازِقینَ میباشد تلاوت می فرمود.

ـ و زیرا از تلاوت سوره فاتحه سوا می‌شد می خاطرنشان کرد: شماره تلفن مسجد النبی کوهسنگی مشهد «الحمد لله ربّ العالمین». و زیرا سوره «سَبِّحِ اسْمَ رَبِّک الأعْلَی» را می‌خواند آرام می اظهار کرد: «سبحان ربّی الاعلی».

ـ و زیرا یا این که أیهَا الَّذِینَ آمَنُوا را در هر سوره تلاوت می‌کرد آرام می اذعان کرد: «لبّیک اللّهمّ لبیک».

استقبال از حضرت رضا در شهرها
و آن حضرت علیه السلام در هیچ شهری گام نمی گذاشت جز اینکه هم محلی آن سامان به دیدنش آمده از او مسائل و خطاها فقاهتی و علمی خویش را می پرسیدند. و بسیار برای آن‌ها از پدرش و از آباء گرامی اش علیهم السلام و از فرستاده خداوند صلی الله علیه و آله حدیث می‌کرد.

زمانی اورا بر مأمون وارد کردم از اینجانب جویای حالا و خلق وی شد، اینجانب آنچه چشم بودم برای وی گفتم؛ از اخلاق و جاری ساختن شبانه روزش و از رفتن و ماندنش کلیه را گستردن دادم. مأمون اذعان کرد: ای پسر أبی ضحاک! این مرد شایسته ترینِ رفتار روی زمین و علمش از همگان بیشتر و عبادتش افزون خیس و صحیح و بجاتر میباشد. پس، آنچه از او چشم ای به احدی بازگو نکن تا فضل و ادب و بزرگواریش بر کسی ظواهر نگردد مگر از لهجه اینجانب. و از خدا کمک میجویم بر آنچه نیت کرده ام؛ که رده او‌را بلند کنم و نامش را در تمامی جا منتشر سازم و سرایت دهم.